Καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του ενός ή και των δυο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη. Τα ανδρόγυνα προσφεύγουν στην έκδοση διαζυγίου με αντιδικία όταν ένας εκ των δύο ή και οι δύο σύζυγοι διαφωνούν στην έκδοση συναινετικού διαζυγίου, λόγω διαφωνιών και προστριβών στις μεταξύ τους οικογενειακές σχέσεις.
Η έκδοση διαζυγίου με αντιδικία προϋποθέτει την κατάθεση ανάλογης αγωγής διαζυγίου ενώπιον της γραμματείας του αρμόδιου δικαστηρίου από έναν εκ των συζύγων (ενάγων ή ενάγουσα) κατά του άλλου συζύγου (εναγόμενος ή εναγόμενη). Κατόπιν εκδικάζεται η αγωγή διαζυγίου ενώπιον του ακροατηρίου του αρμόδιου δικαστηρίου και εφόσον αποδειχθούν οι λόγοι έκδοσης του διαζυγίου εκδίδεται η σχετική δικαστική απόφαση, η οποία λύει το γάμο.
Βασικότερος λόγος έκδοσης διαζυγίου με αντιδικία είναι ο ισχυρός κλονισμός. Ο ισχυρός κλονισμός τεκμαίρεται, δηλαδή θεωρείται ότι έχει ήδη επέλθει και υφίσταται, σε περίπτωση διγαμίας ή μοιχείας του εναγομένου, σε περίπτωση εγκατάλειψης του ενάγοντος από τον εναγόμενο ή επιβουλής της ζωής του ενάγοντος από τον εναγόμενο, καθώς και σε περίπτωση άσκησης από τον εναγόμενο ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του ενάγοντος. Αγωγή διαζυγίου νομιμοποιείται να ασκήσει ο σύζυγος που έχει υποστεί τον ισχυρό κλονισμό και όχι αυτός που με τη συμπεριφορά του προκάλεσε τον ισχυρό κλονισμό.
Επιπλέον, εφόσον οι σύζυγοι βρίσκονται σε διάσταση συνεχώς για δύο τουλάχιστον χρόνια, ο ισχυρός κλονισμός τεκμαίρεται αμάχητα και το διαζύγιο μπορεί να ζητηθεί, έστω και αν ο λόγος του κλονισμού αφορά στο πρόσωπο του ενάγοντος. Η συμπλήρωση του χρόνου διάστασης υπολογίζεται κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής και δεν εμποδίζεται από μικρές διακοπές που έγιναν ως προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων μεταξύ των συζύγων. Αν για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο ετών οι σύζυγοι έχουν απομακρυνθεί μεταξύ τους φυσικά και ψυχικά σε βαθμό που να προκύπτει ότι δεν επιθυμούν πλέον να διάγουν κοινό βίο ως ανδρόγυνο για, ανεξαρτήτως του ποιος ευθύνεται για αυτή την απομάκρυνση / διάσταση, το γεγονός αυτό της διετούς διάστασης αποτελεί λόγο ισχυρού κλονισμού του γάμου και ταυτόχρονα λόγο διαζυγίου.
Τέλος, με την αγωγή διαζυγίου, εκτός από τη λύση του γάμου, μπορούν να ρυθμιστούν και τα επιμέρους ζητήματα όπως είναι η επιμέλεια, η επικοινωνία και η διατροφή των τέκνων.
Λοιπές αξιώσεις μεταξύ των συζύγων, μετά τη λύση του μεταξύ τους γάμου.
Ακόμη και μετά τη λύση του γάμου, οι πρώην πλέον σύζυγοι μπορούν να κινηθούν δικαστικά ο ένας εναντίον του άλλου, προκειμένου να διεκδικήσουν διάφορες αξιώσεις. Κυριότερες περιπτώσεις τέτοιων αξιώσεων αποτελούν η αγωγή διατροφής και η αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.
Ο σύζυγος (ενάγων), ο οποίος λόγω της απορίας του κινδυνεύει η διατροφή του μετά την έκδοση του διαζυγίου μπορεί να αξιώσει από τον άλλο σύζυγο (εναγόμενος) την καταβολή διατροφής, δηλαδή ορισμένου χρηματικού ποσού κάθε μήνα. Βασικές προϋποθέσεις καταβολής διατροφής αποτελούν: α) η αδυναμία άσκησης κατάλληλου επαγγέλματος λόγω ηλικίας ή υγείας, β) η επιμέλεια ανήλικου τέκνου, γ) η αδυναμία εξεύρεσης σταθερής κατάλληλης εργασίας ή ανάγκη επαγγελματικής εκπαίδευσης και δ) οι λόγοι επιείκειας. Η αξίωση καταβολής διατροφής - χρημάτων μπορεί να διεκδικηθεί μόνο με την κατάθεση ανάλογης αγωγής ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου. Ορισμένες εκ των προϋποθέσεων για την άσκηση της αγωγής διατροφής είναι η αμετάκλητη λύση του γάμου μέσω της έκδοσης διαζυγίου, η αδυναμία του ασκούντα την αγωγή (ενάγων) να διατραφεί με δικούς του πόρους και η αδυναμία να αρχίσει να εργάζεται λόγω της ηλικίας ή της κατάστασης της υγείας της. Στην αγωγή διατροφής θα πρέπει να περιγράφονται επακριβώς οι συνθήκες ζωής και οι ανάγκες του ασκούντα την αγωγή (ενάγων) μετά την έκδοση του διαζυγίου, η απορία του, ηλικία του, η κατάσταση της υγείας του, η έλλειψη εισοδήματος και περιουσίας, το μορφωτικό επίπεδο, τυχόν επαγγελματικές δεξιότητες και λοιπά προσόντα κλπ.
Ως προς την αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα: Αν ο γάμος λυθεί ή ακυρωθεί και η περιουσία του ενός συζύγου έχει, αφότου τελέσθηκε ο γάμος, αυξηθεί, ο άλλος σύζυγος, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση αυτή, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης, το οποίο προέρχεται από τη δική του συμβολή. Τεκμαίρεται ότι η συμβολή αυτή ανέρχεται στο ένα τρίτο της αύξησης, εκτός αν αποδειχθεί μεγαλύτερη ή μικρότερη ή καμία συμβολή. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αναλογικά και στην περίπτωση διάστασης των συζύγων που διάρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια. Στην αύξηση της περιουσίας των συζύγων δεν υπολογίζεται ό,τι αυτοί απόκτησαν από δωρεά, κληρονομία ή κληροδοσία ή με διάθεση των αποκτημάτων από αυτές τις αιτίες.
ΑΝΔΡΕΑΣ Λ. ΛΑΜΠΡΗΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΑΘΗΝΩΝ
